Φωτογραφίες: Angel Sifontes

Αφού φάγαμε τις πεντανόστιμες vegan τάρτες μας και ήπιαμε smoothie με φυστικοβούτυρο και μπανάνα, καθίσαμε με την Ελισάβετ και την ρωτήσαμε να μάθουμε για τον βιγκανισμό στην Ελλάδα αλλά και για το πως είναι τα Χριστούγεννα ενός βίγκαν.

«Ο βιγκανισμός είναι μία στάση ζωής. Δεν είναι κάτι δύσκολο αν το υιοθετήσεις. Αποβάλλεις από την ζωή σου όλα τα ζωϊκά προϊόντα και παράγωγα. Είναι μια διαδικασία κατά την οποία προσπαθείς να σκέφτεσαι τα ζώα όχι σαν ένα αντικείμενο χρήσιμο για σένα.»

Η Ελισάβετ ξεκίνησε ως χορτοφάγος το 2002. Αργότερα αποφάσισε ότι αυτό δεν είναι αρκετό και ακολούθησε τον vegan τρόπο ζωής.«Κάποια στιγμή», μας εξηγεί, «υπήρξε ακόμα πιο έντονο για μένα αυτό το ηθικό κομμάτι του βιγκανισμού. Γιατί ακόμα και ως χορτοφάγος δεν σκέφτεσαι κάποια πράγματα. Μπορεί να μην τρως κρέας αλλά δεν μπορείς να παραβλέψεις την εκμετάλλευση των ζώων στην βιομηχανία προϊόντων που προέρχονται από αυτά.»

«Νομίζω σήμερα είναι εύκολο να γίνεις αμέσως βίγκαν χωρίς να κάνεις αυτό το πέρασμα από την χορτοφαγία. Υπάρχει πολλή ενημέρωση. Σκέψου ότι όταν έγινα εγώ χορτοφάγος δεν είχα καν ίντερνετ στο σπίτι. Δεν μπορούσες πάντα να έχεις την πραγματική εικόνα της κατάστασης και να συνειδητοποείς όλα αυτά που συμβαίνουν. Ήταν πολύ πιο δύσκολο. Επίσης, δεν υπήρχαν μαγαζιά και εναλλακτικές. Ήταν ο μανάβης και η λαϊκή. Αυτά. Το παν είναι η ενημέρωση. Έπειτα βρίσκεις σιγά σιγά την ισορροπία σου.»

«Δεν είναι ακριβό το να είσαι βίγκαν. Είναι μάλλον μύθος. Κάνεις απλώς τις επιλογές σου. Μπορεί εγώ να δίνω 2 ευρώ παραπάνω για ένα φαγητό και να μην επιλέξω να καταναλώσω δέκα μπύρες. Όλα είναι θέμα επιλογής. Μπορείς να την βγάλεις πολύ οικονομικά. Η βασική διατροφή είναι όσπρια, δημητριακά, λαχανικά. Δεν είναι υποχρεωτικό να βρω το πιο ακριβό υποκατάστατο κρέατος για να φάω. Όσο για την γεύση, αυτό είναι κάτι που προσαρμόζεται. Αν τρως γλυκά κάθε μέρα θα θέλεις γλυκό συνέχεια. Μετά από 17 χρόνια, δεν θυμάμαι πια την γεύση του κρέατος.»

«Ως vegan ευχαριστιέμαι πολύ το δημιουργικό κομμάτι. Βγαίνεις από το εύκολο κουτάκι του τύπου – Τι θα φάω; Α θα φάω κρέας με σάλατα. Ο βιγκανισμός σε βάζει σε έναν άλλον τρόπο σκέψης που είναι πολύ πιο δημιουργικός.»

Η Ελισάβετ και ο Φώτης έχουν έναν γιο. Τον 4χρονο Άρη. Ο Άρης είναι ένα από τα παιδιά που μεγαλώνει με vegan διατροφή.

«Ο Άρης είναι και αυτός βίγκαν. Τώρα άρχιζει και συνειδητοποιεί κάποια πράγματα. Δεν υπάρχει φυσικά από την πλευρά μας αυτό που λένε «πλύση εγκεφάλου» και δεν μου αρέσει να συμβαίνει αυτό. Είμαστε έτοιμοι να του εξηγήσουμε τα πάντα όχι όμως να του επιβάλλουμε. Μπορεί να με ρωτήσει, για παράδειγμα, γιατί αυτός τρώει κάτι διαφορετικό από τα άλλα παιδιά. Αλλά πλέον αντιλαμβάνεται τα πράγματα σε έναν διαφορετικό βαθμό και το λέει και μόνος του ότι είναι βίγκαν και δεν τρώει κρέας. Σίγουρα όμως πιστεύω πως όλα αυτά θα λειτουργήσουν μέσα του αργότερα σαν έννοιες. Έχει πάρα πολλές επιλογές και θα μου ζητήσει λιχουδιές, όπως κάνουν όλα τα παιδιά. Στο σχολείο του έχω πάει τυράκια, οπότε όταν οι άλλοι έχουν ριζότο με τυρί, έχει και αυτός το τυράκι του. Ή αν θα κάνουν τοστάκια για πρωινό θα έχει και ο Άρης το δικό του. Δεν θέλω να νιώθει έξω από τους άλλους. Τις τρεις από τις πέντε μέρες που έχουν κρέας του πηγαίνω εγώ το δικό του φαγητό. Βέβαια πληρώνεις έναν ιδιωτικό γιατί αν θέλεις να πας το παιδί σου στο δημόσιο εκεί υπάρχει δυσκολία. Δεν δέχονται να πας φαγητό. Ίσως για θέμα ασφάλειας. Το οποίο είναι περίεργο. Γιατί υπάρχουν και άλλα παιδιά που για παράδειγμα μπορεί να έχουν δυσανεξίες και αλλεργίες. Σε αυτές τις περιπτώσεις σε αποκλείει το σύστημα.»

«Δεν θα μπω στην διαδικασία σε κάποιον που είναι επιθετικός να εξηγήσω γιατί έχω επιλέξει να μεγαλώνω το παιδί μου ως βίγκαν. Δεν μου αρέσει. Αλλά αν κάποιος θέλει να μάθει, το συζητάω. Για όλους τους γονείς πιστεύω ότι το θέμα διατροφής του παιδιού τους είναι μεγάλο ζήτημα. Υπάρχει σίγουρα ανασφάλεια και το βλέπω και σε μένα μερικές φορές. Η ενημέρωση παίζει και εδώ πολύ σημαντικό ρόλο. Μπορεί να πας σε έναν συμβατικό γιατρό και να σου δώσει πέντε φορές την βδομάδα κρέας. Το παιδάκι καταλήγει να μην τρώει τίποτα άλλο. Έχουν γίνει τόσες μελέτες για το κόκκινο κρέας. Πώς επιλέγεις να το κάνεις αυτό σε ένα μικρό παιδάκι;»

Βίγκαν Χριστούγεννα

«Δεν μας αγχώνει με κάποιον ιδιαίτερο τρόπο το τι θα φάμε. Στο γιορτινό τραπέζι μπορεί να φάω γίγαντες και να είμαι ικανοποιημένη. Δεν με νοιάζει αυτό. Πιο πολύ μου αρέσει η ατμόσφαιρα. Θέλω να περάσω τα Χριστούγεννα με την οικογένειά μου και τους φίλους μας.»

«Οι δικοί μας άνθρωποι σέβονται τις επιλογές μας. Δεν βρίσκομαι ποτέ στο δίλλημα του να πάω ή να μην πάω κάπου επειδή ξέρω ότι θα υπάρχει κρέας στο τραπέζι. Έχω βρεθεί σε τραπέζια φίλων που είναι όλοι κρεατοφάγοι. Συνήθως όμως ξέρουν εκεί που θα πάμε ότι εμείς δεν τρώμε κρέας και έτσι πάντα υπάρχει κάτι και για εμάς. Σίγουρα, δεν μου αρέσει πια η εικόνα του να βγάλεις στο τραπέζι ένα πιάτο με ολόκληρη την κότα. Το θεωρώ βία πλέον. Ειδικά όταν είναι και το παιδί στην μέση.»

«Υπάρχουν πολλές και νόστιμες επιλογές για το γεύμα των Χριστουγέννων. Πολλοί προτιμούν το seitan, το οποίο είναι υποκατάστατο κρέατος, φτιάχνεται από γλουτένη και είναι πλούσιο σε πρωτείνη. Αυτό σου δίνει μία καλή λύση. Μπορείς να φτιάξεις ό,τι θέλεις, ακόμα και ρολό με διάφορα μπαχαρικά και λαχανικά. Σε γλυκό υπάρχουν άπειρες επιλογές. Η μητέρα μου μου στέλνει βασιλόπιτα κάθε χρόνο που είναι σαν βίγκαν κέικ.»

«Είναι δύσκολο να αλλάξουν όλες αυτές οι συνήθειες που σχετίζονται με την παράδοση στον εορτασμό των διάφορων γιορτών. Συμμετέχεις βέβαια σε όποιον βαθμό θέλεις κάθε φορά. Εγώ ας πούμε ακόμα και ως κρεατοφάγος δεν είχα ποτέ το ενδιαφέρον να σουβλίσω ένα αρνί το Πάσχα. Το έκανε ο πατέρας μου και ήταν κάτι που σκεφτόμουν ότι εγώ δεν μπορώ να το συνεχίσω ούτε να το υποστηρίξω από μόνη μου.»

«Παίζει ρόλο και το που έχεις μεγαλώσει. Εγώ μεγάλωσα στην επαρχία και ήταν πιο έντονο όλο αυτό. Το κάνεις σε ένα πλαίσιο συμμετοχής, που αυτό είναι και το νόημα του βέβαια, αλλά μέχρι εκεί. Έχω όμως κατανόηση σε αυτό το κομμάτι που σχετίζεται με την παράδοση. Δεν μπορείς να επιβάλλεις στον άλλον. Είναι και πως το βιώνει ο καθένας. Εύχομαι όμως με τα χρόνια κάποια πράγματα να αλλάξουν.»